پرورش کبک

4.3/5 - (135 امتیاز)

قبل از شروع پرورش کبک بهتر است نکاتی را راجع به این پرندگان بدانید. کبک ها پرندگانی هستند که از لحاظ اندازه از قراول ها کوچکتر و از بلدرچین نیز بزرگتر هستند. وزن این پرندگان معمولا بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ گرم بوده و اندازه آنها نیز حدود ۳۰ تا ۳۵ سانتی متر است. این طیور دارای رنگ قهوه ای مایل به خاکستری در بخش بالایی بدن خود بوده و ناحیه شکمشان نیز به زنگ زرد بسیار کمرنگ می‌باشد.

تفاوت کبک وحشی و پرورشی در این است که ظاهر کبک های وحشی نسبت به پرنده های پرورشی منظم تر و آراسته تر است. به غیر از این مورد، دیگر تفاوتی بین آنها وجود ندارد. از نظر تولید مثل نیز، این پرندگان هرسال یکبار اقدام به تولید مثل کرده و این کار را در فروردین ماه انجام می‌دهند. همچنین تولید مثل کبک ها از فروردین تا اوایل مرداد ماه ادامه دارد.

قبل از شروع هر کاری ابتدا باید با هدف باشیم. شروع یک کسب و کار بی هدف و بدون برنامه می‌تواند موجب شروع شکست در آن کار شود. ابتدا باید بدانید هدفتان از پرورش کبک چیست؟

  • چگونه این پرنده را پرورش دهم؟
  • کجا آن را نگهداری کنم؟
  • بهترین تغذیه برای این پرنده چیست ؟
  • و در آخر چطور وارد بازار فروش شوم.

در ادامه به تمامی سوالات بالا پاسخ داده می‌شود تا اطلاعات کاملی از در مورد نگهداری کبک و پرورش آن به دست آورید.

کبک مولد یا تخمگذار

شروع کار شما باید با پرورش کبک مولد یا تخمگذار باشد. این پرنده ها با تخمگذاری سبب افزایش جمعیت گله شده سپس شما وارد مرحله تولید جوجه یک روزه می‌شوید.

پرورش کبک

پرورش جوجه کبک یک روزه

عده ای از پرورش دهندگان بنای کار خود را از این مرحله می‌گذارند و با استفاده از دستگاه جوجه کشی، تولید جوجه یک روزه را شروع کرده و به پرورش دهندگان دیگر می‌فروشند.

نیمچه گوشتی کبک

اگر به دنبال استفاده از گوشت حیوان هستید می‌توانید به تولید کبک گوشتی بپردازید. از تخم نطفه دار جوجه گوشتی، نیمچه به دنیا می آید و بزرگ می‌شود. در دستگاه جوجه کشی پس از حدود ۲۴ روز جوجه های تازه متولد شده بعنوان جوجه یک روزه به پرورش دهندگان کبک گوشتی فروخته می‌شوند. پرورش دهندگانی که تولید نیمچه گوشتی را هدف خود قرار می‌دهند، تنها کافیست تا جوجه های یک روزه را به بلوغ فیزیکی برسانند (۱۲ تا ۱۴ هفتگی) تا بتوانند کبک های پروار خود را راهی کشتارگاه کنند.

پرورش کبک در ایران

در لهجه های مختلف فارسی به آن خاسه کو، زرج، ژرژ، کو، کوک می گویند. این پرنده در شرایط پرورشی عموما ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم وزن دارد. در شرایط طبیعی وزن کبک نر بالغ (سویه ایرانی) از ۵۱۰ تا ۸۰۰ گرم و وزن ماده بالغ از ۴۵۰ تا ۶۸۰ گرم متغیر است. اندازه این پرنده ۳۱ تا ۳۵ سانتیمتر می باشد که اندازه پرنده نر بزرگ تر است. ترکیب پرها در هر دو جنس نر و ماده یکسان است. رنگ این پرنده قهوه ای مایل به خاکستری در بالای بدن و زرد کمرنگ در قسمت شکم است.

یک خط سیاه از قسمت جلوی سر آغاز شده و پس از انشعاب و عبور از چشم ها و گردن، در قسمت بالای سینه تمام شده و سر و سینه خاکستری پرنده را از قسمت سفید رنگ گلو جدا می کند. پهلوی پرنده با ترکیبی از رنگ سیاه و شاه بلوطی متمایل به سفید پوشانده شده است و پرهای انتهایی بال رنگ شاه بلوطی هستند. منقار، لبه پلک ها، ساق و پاهای کبک بومی ایران به رنگ صورتی تا قرمز سیر هستند. وجود یک سیخک کوچک در قوزک پا معمولا از مشخصات جنس نر این پرنده است.

نگهداری از کبک

سنتی: امروزه با شیوع دستگاه جوجه کشی فول دیجیتال و رونق کسب و کار در بین اقشار مختلف جامعه از پرورش و نگهداری به مانند دیگر پرندگان استفاده می کنند و از ابتدا تا انتها پرورش را مدیریت می کنند. به این معنا که تخم نطفه دار مطمئن را در دستگاه جوجه کشی طی پروسه زمانی ۲۴ تا ۲۷ روزه قرار می دهند و جوجه را به سالن پرورش منتقل می کنند و در مرحله تا زمان بلوغ رسیدگی می کنند و بعد به بازار مصرف روانه می کنند.

کبک پرورشی

پرنده ها در سالن های استاندارد بصورت صنعتی پرورش داده می شوند و طی مدت ۹۰ روز با مدیریت پرورش به سن بلوغ می رسند ( معمولا سالن های نگهداری کبک صنعتی مکانیزه می باشد) پرورش کبک هم در بستر و هم در قفس انجام می شود و در قفس های استاندارد با ابعاد ۸۵*۲۰۰*۱۰۰ تعداد ۱۰۰ قطعه کبک مولد نگهداری می شود. این نوع قفس ها بصورت استاندارد می باشد و دارای آبخوری نی پل دانخوری تراف و تخلیه کود دستی و اتوماتیک ( نوار نقاله بستگی به تیراژ ) استفاده می شود، جنس قفس نگهداری کبک از مفتول گالوانیزه گرم می باشد و بدون زنگ و خش و خمش می باشد و محلی با زاویه استاندارد برای خروج تخم کبک تعبیه شده است.

سالن پرورش کبک

جایگاه به محلی گفته می‌شود که کبک ها در آن پرورش می‌یابند. سالن پرورش کبک گوشتی با مولد یا تخم گذار تفاوت محسوسی دارد که باید رعایت شود. کبک ها پرندگانی هستند که راحت خود را با شرایط وفق می‌دهند ولی توجه کنید که شما باید حداقل امکانات را برایشان فراهم کنید.

قبل از اینکه زمینی مناسب برای ایجاد مزرعه پرورش کبک تهیه کنید، باید پروانه تاسیس بگیرید. بدین معنی که ابتدا به سازمان جهاد کشاورزی استان واحد صدور پروانه امور دام مراجعه کرده یا می‌توانید با کارشناسان آن مرکز مذاکره و محل دقیق و موقعیت زمین مورد نظرتان را به اطلاعشان برسانید تا اقدامات لازم را در این راستا انجام دهند. هنگامی که موافقت اصولی را دریافت کردید سپس اداره های محیط زیست استان، دامپزشکی، امور اراضی و .. در مورد بلامانع بودن تاسیس واحد پرورش کبک اعلام نظر می‌کنند.

محل نگهداری و زیستگاه کبک

زیستگاه کبک در مناطق کوهستانی با دره ها و درختان پراکنده و مناطق سخت و ناهموار است. کبک ها در فصل پاییز در دسته های ۵۰ تایی و در فصول دیگر ۴ یا ۵ پرنده کنار هم دیده می‌شوند. غذای این پرنده را در شرایط طبیعی شامل علف ها و دانه های آن ها، برگ گیاهان و حشرات تشکیل می‌دهند. هم زمان با تغذیه، مقدار زیادی سنگ ریزه نیز می بلعد. فصل آشیانه سازی بر حسب ارتفاع منطقه جغرافیایی متغیر است ولی معمولا بین اردیبهشت و تیرماه بوده و گاهی تا اواسط تابستان طول می‌کشد.

آشیانه خیلی ساده و روی زمین زیر یک صخره یا درختچه در پناه توده ای از گیاهان بنا می‌گردد. کبک ها در هنگام صبح و بعد از ظهر در روی زمین به چرا مشغولند، آنها مهاجرت نمی‌کنند و جابه جایی های فصلی آنها فقط در ارتفاع است. پرواز کبک در هنگام احساس خطر انجام می‌شود و به مسافت های کوتاه و در سراشیبی محدود است. کبک ها در هنگام شب زیر بوته ها و داخل صخره ها به سر می‌برند و نرها به طور فعال از قلمرو خود دفاع می‌کنند.

نگهداری کبک در قفس

موارد ضروری در پرورش و نگهداری کبک

  1. زمین محل احداث جایگاه پرورش کبک در ایران می بایستی حداقل ۱۰۰۰ متر با مزارع پرورش ماکیان در اطراف، فاصله داشته و از مناطق مسکونی دور بوده و جاده های ارتباطی کوتاه و مناسبی داشته باشد.
  2. بهتر است زمین مزبور در جهت دریافت باد از سمت مزارع دیگر پرورش طیور و کارخانه های آلاینده نباشد.
  3. بهتر است زمین محل احداث جایگاه در مناطق پست و در معرض سیل و طوفان و بادهای تند نباشد.
  4. آب مورد استفاده می بایستی از نقطه نظر شوری و املاح مورد توجه قرار گرفته و هم چنین موانع غیر بهداشتی نیز نداشته باشد.
  5. کف سالن های محل پرورش می بایستی حداقل ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر بلندتر از سطح زمین اطراف بوده و شیب مناسب(حداقل ۳ درصد) داشته باشد تا در صورت شستشو، آب های آلوده امکان خروج از سالن را داشته باشند.
  6. دیوارها و کف سالن بصورت اصولی عایق کاری شوند تا امکان تبادلات گرما و سرمای ناخواسته در فصول مختلف سال از بین برود.
  7. سالن ها شرقی غربی ساخته شوند بدین معنی که یک طول سالن به سمت جنوب و طول دیگر به سمت شمال باشد تا امکان دریافت نور خورشید با هدف از بین بردن میکروب های احتمالی را داشته باشد.

هدف از پرورش کبک چیست؟

یک روش قدیمی، نگهداری این پرنده در سالن هایی است که متصل به اتاق پرواز با کف توری(سیمی) هستند. در این روش، کبک ها به بیماریهای سر سیاه، کوکسیدیوز، کرم های چینه دان و روده آلوده نمی شوند. اتاق های پرواز می تواند از بعد از جوجه کشی مورد استفاده قرار گیرند.

در واقع جوجه ها از دو هفتگی در اتاق های پرواز قرارمی گیرند. اندازه اتاق های پرواز را می توان تغییر داد اما باید به اندازه کافی بزرگ باشد و امکان پرواز در آن وجود داشته باشد. اندازه اتاق پرواز می تواند بعرض حدود ۵/۳ و طول ۲۸ متر باشد.

چشمه های توری کف معمولاً حدود ۵/۲ سانتیمتر است. هر کبک ۵۰ سانتی متر مربع فضا در اتاق پرواز نیاز دارد. پرورش کبک در قفس های ثابت نیز محقق می شود. بدین منظور قفس هایی با اندازه هر قفس ۵/۱ در ۷/۰ متر و با ارتفاع حدود ۴/۰ متر پیشنهاد شده است. تقریباً ۲۵ پرنده در هر واحد تا سن ۱۴ هفتگی نگهداری می شوند. شیب کف هر واحد ۱۰ درصد در نظر گرفته می شود.

نیازهای تاسیساتی

با توجه به نوع و سیستم پرورش، یک مزرعه پرورش کبک در ایران می بایستی دارای قسمت های زیر باشد(بند ۴ ویژه واحدهایی است که کبک مولد به منظور تولید جوجه یک روزه پرورش می دهند.

  1. سالن های پرورش
  2. انباردان
  3. انبار تجهیزات
  4. ساختمان جوجه کشی
  5. اتاق کار
  6. ساختمان سرایدار یا اتاق کارگران

پرورش کبک و جوجه کبک

عادت غذایی کبک در پرورش

عادت غذایی کبک در طبیعت عمدتاً دانه ها، برگها، میوه ها و گاها حشرات و ملخ می باشد اما در سیستم صنعتی از خوراک های کنسانتره ای فرموله شده شامل ذرت، کنجاله سویا و… استفاده می شود که بایستی بر حسب نوع گوشتی یا مولد این پرنده، احتیاجات غذایی آنها تامین شود.

کبک حیوانی است که نسبت به سایر طیور در مقابله با انواع بیماری های میکروبی و ویروسی بسیار مقاوم می باشد.

و علی رغم پرورش سایر طیور که لازم است از داروهای متعددی استفاده شود، پرورش کبک به نسبت، بسیار ارگانیک تر صورت می گیرد. میزان مصرف خوراک یک کبک مولد در حین تولید حدود ۳۰ گرم در روز است و به ازای هر ۷ کیلوگرم خوراکی که مصرف می کند، ۱ کیلوگرم گوشت تولید می کند.

نسبت جفت گیری

این پرنده ها در طبیعت تک همسر هستند یعنی بطور معمول هر کبک نر با یک ماده جفت گیری می‌کند اما در سیستم صنعتی، هر کبک نر می تواند با ۳ تا ۴ ماده آمیزش کند که میزان تخمگذاری و درصد جوجه آوری و سایر خصوصیات در حد مطلوبی است.

تخمگذاری کبک

در شروع تخمگذاری فاکتورهای بسیاری تاثیرگذارند که از جمله مهمترین آنها می توان به سن و وزن اشاره کرد چرا که اگر این دو، در آغاز دوره تخمگذاری کمتر از حد مطلوب باشند بدون شک میزان تخمگذاری، درصد باروری تخم ها و بسیاری از خصوصیات دیگر تخم را به طور منفی تحت تاثیر قرار می دهد که سن معمول شروع تولید را ۷ ماهگی به بعد بیان می کنند.

در شرایط طبیعی هر کبک بین ۲۰ـ۷ تخم در سال می‌گذارد، اما در سیستم صنعتی ۲ بار در سال تخمگذاری می کند که هر دوره تخمگذاری حدود ۴ ماه طول می کشد و پس از آن ۲ ماه دوره تاریکی (استراحت) را می گذرانند و سپس دوره تخمگذاری بعدی را شروع می کنند.

پرورش کبک گوشتی

هر کبک در اولین دوره تخم گذاری حدود ۳۰ تخم می گذارد. اما نکته حائز اهمیت این است که میزان تخمگذاری این پرنده ها در دومین و سومین سال تولید، به ترتیب بیشتر از سال های اول و دوم است اما از سال چهارم به بعد، میزان تخم گذاری، رفته رفته افت می کند.

طرح پرورش کبک مادر و گوشتی

این طرح دارای فارم مادر ، گوشتی ، کشتارگاه و بسته بندی و سردخانه بوده و سیکل آن بصورت بسته از تولید تا عرضه را در پی خواهد داشت لذا سیستم مدیریتی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. که هم به صورت صنعتی می‌توان انجام داد و هم بصورت سنتی که طرح سنتی را با سرمایه خیلی کم می‌توان انجام داد.

کبک در شرایط طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم گذاری می‌کند نظر به این که پرورش کبک بصورت صنعتی مد نظر است تا توجیه اقتصادی داشته باشد لذا بایستی سیستم نور مصنوعی ، خوراک فرمول شده و جایگاه مخصوص با مدیریت قبل و بعد از شروع تخم گذاری تداوم تولید تخم در گله داشته باشیم . بنابراین داشتن ۱۵-۱۰ لوکس نور در طول دوره تخم گذاری از ملزومات شرایط نوری محسوب می‌شود.

پرورش کبک با خرید حداقل ۳۰۰۰ عدد تخم نطفه دار شروع می‌شود که جوجه های حاصل بعد از شش ماه پرورش به عنوان گله مادر در سالن مربوط به گله مولد نگهداری شده و تخم های استحصالی جوجه های گوشتی و همچنین گله جایگزین برای مولدین را نیز شامل می‌شود.

تخم پرنده کبک

از ۳۰۰۰ تخم خریداری شده پس از ست کردن در داخل دستگاه جوجه کشی و پس از ۲۵-۲۶ روز ( ۲۴ روز داخل ستری و ۲ روز داخل هچر ) حداقل ۲۳۰۰ قطعه جوجه یک روزه پیش بینی می شود که پس از طی دوره پرورش و کار جداسازی نر ها و ماده شروع می‌شود. با احتساب تلفات در طول یک دوره پرورش بطور متوسط ۲۰۰۰ قطعه کبک نر و ماده در شروع تولید خواهیم داشت . با عنایت به نسبت ۳ به ۱ ماده به نر ۷۰۰ قطعه کبک نر انتخاب و نگهداری شده . حدود ۱۳۰۰ قطعه ماده خواهیم داشت . بدین ترتیب گله مادر پایه تشکیل می‌شود.

 

تخم پرنده کبک

سیستم پرورشی کبک

پرورش به ۲ صورت بر روی بستر و قفس امکان پذیر است. پرورش روی بستر از هزینه اولیه کمی برخوردار بوده ولی بازده اقتصادی کمتری خواهد داشت. در این روش سعی می‌شود که از پن بندی سالن جهت نگهداری جمعیت های ۲۰ قطعه ای استفاده شود، تا نزاع و جنگ میان گله کمتر باشد. همچنین به همان نسبت میزان نطفه داری تخم های تولیدی نیز افزایش می‌یابد. لازم به ذکر است که در این سیستم مقدار تخم های تولیدی غیر قابل جوجه کشی افزایش یافته و میزان جوجه درآوری از تخم ها نیز از حد پایین تری برخوردار است.

در روش به شیوه قفس ضمن افزایش سرمایه ثابت از هر حیث بر سیستم اولی ترجیح داده می‌شود. بدین صورت نسبت نرها و ماده، تولید تخم نطفه دار، میزان خوراک مصرفی و کنترل بیماری و … راحت تر و بهتر صورت می پذیرد. ناگفته نماند که تراکم در واحد سطح نیز افزایش یافته و تعداد بیشتری را می‌توان پرورش و تولید نمود.

پرورش کبک های گوشتی

به منظور پرورش کبک های گوشتی لازم است که از سالن و مادر مصنوعی استفاده شود. بدین منظور جوجه های یک روزه پس از انتقال از هچری به سالن پرورش منتقل و در زیر مادر مصنوعی قرار داده می‌شوند. درجه حرارت سالن نیز باید ۲۸ درجه و درجه حرارت زیر مادر مصنوعی ۳۸ درجه سانتی گراد تنظیم گردد. به ازاء هر هفته ۸/۲ درجه سانتی گراد از حرارت مادر مصنوعی کسر و نهایتا به ۲۸ درجه سانتی گراد تقلیل می‌یابد.

دانخوری و آبخوری کبک های گوشتی را باید در داخل گارد قرار دهید. رطوبت داخل سالن باید ۶۵ درصد تنظیم گردد تا از بروز مسائل و مشکلات پرورشی جلوگیری شود. جوجه های پرورشی پس از یک ماه به داخل قفس های پرورشی منتقل شده و به مدت ۱۲ هفته در این سیستم پرورش داده می‌شوند. سپس با رسیدن به زمان مقرر، طیور به کشتارگاه فرستاده می‌شوند .

پرورش کبک های مولد

به منظور ایجاد گردش گاه در مواقعی که هوا مناسب است با استفاده از مجموعه باز که با توری محصور شده، پیشنهاد می‌گردد به ازای هر ۴ قطعه یک متر مربع گردشگاه در نظر گرفته شود. دقت کنید که پرورش کبک مولد یا تخم گذار باید در قفس کبک انجام شود. زیرا با برهم زدن بستر توسط پرنده، تخم ها آلوده شده و بوی مدفوع به خود می‌گیرند. همچنین جمع آوری تخم ها از بستر کمی مشکل می‌باشد. تخم های آلوده می‌توانند در فرآیند تولید و مصرف ایجاد مشکل کنند.

نظرات کاربران
  • جمعه ۱۷ فروردین ۱۳۹۷ at ۱۱:۲۱
    Permalink

    من کبکم تخم گذاشته حالا کبک نره مرده حالا تخماش جوجه میشن

    Reply
  • جمعه ۰۴ مرداد ۱۳۹۸ at ۱۰:۵۰
    Permalink

    سلام
    مطالب آموزشی کبک را بفرستید

    Reply
  • سه شنبه ۰۵ آذر ۱۳۹۸ at ۱۷:۲۴
    Permalink

    عالی

    Reply
    • سه شنبه ۰۵ آذر ۱۳۹۸ at ۱۷:۴۶
      Permalink

      سلام
      تشکر، همچنن می توانید از دیگر مطالب سایت دی کیو شاپ بهره بگیرید/

  • پنجشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۹۹ at ۲۱:۱۴
    Permalink

    غذای بچه کبک یک روزه چیست؟؟؟

    Reply
    • شنبه ۲۴ خرداد ۱۳۹۹ at ۱۰:۳۴
      Permalink

      سلام
      پلیت سوپر استارتر می توانید تا ۱۵ روز اول بدهید.

  • چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ at ۱۷:۳۱
    Permalink

    سلام برای کبک یک روزه چه غذایی باید بدهیم؟
    و چگونه انها را دانه خور کنیم؟

    Reply
    • پنجشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ at ۰۹:۰۹
      Permalink

      سلام
      تا دو روز اول نیازی به تغذیه ندارند و با آب و شکر + مولتی الکترولیت پذیرایی نمایید.

  • سه شنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۰ at ۲۳:۰۷
    Permalink

    سلام من تازه میخوام شروع ب کار کنم میشه راهنمایم کنید

    Reply
  • پنجشنبه ۰۴ فروردین ۱۴۰۱ at ۱۹:۵۱
    Permalink

    سلام خسته نباشین ، کبک خاکستری دارین؟

    Reply
    • دوشنبه ۰۸ فروردین ۱۴۰۱ at ۱۶:۳۸
      Permalink

      سلام فروش جوجه نداریم . دستگاه جوجه کشی و تجهیزات داریم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *