بیماری های شایع در جوجه کشی

یکی از عواملی که میتوانند بر راندمان جوجه درآوری تاثیر گذار باشد، بیماری های جوجه کشی و عدم رعایت اصولی بهداشت در محیط نگهداری تخم ها و داخل دستگاه جوجه کشی می‌باشد. اهمیت ندادن به این موضوع و یا نداشتن عدم آگاهی کافی در مورد این نکته میتواند سبب جوجه های مرده و کاهش راندمان جوجه درآوری گردد.

همانطور که می‌دانید در محیط نگهداری تخم ها و دستگاه، موارد مختلفی می‌توانند موجب آلودگی و فراهم کردن شرایط رشد باکتری های شوند. برخی از این عوامل گرما، رطوبت، نور، مواد غذایی و … می‌باشند که حتما باید نسبت به آنها دقت بیشتری داشته باشید. رعایت نکات بهداشتی، قبل و در طول دوره جوجه آوری موجب تولید جوجه های سالم تر و در نتیجه داشتن گله های خوب می‌شود.

بهداشت و بیماری های جوجه کشی

برخی از بیماری ها از طریق تخم به جنین و جوجه منتقل می‌شوند، از جمله میکرو ارگانیزم های گروه سالمونلا مانند پلوروم و تیفوئید پرندگان که تاثیر زیادی در مقدار جوجه درآوری دارند. این بیماری می‌تواند منجر به مرگ جنین و یا تولید جوجه های ضعیف، در حل مرگ و یا مرده شود. گروهی از امراض نیز که از طریق تخم به جوجه منتقل نمی‌شوند، به طور غیر مستقیم و با تاثیرگذاری بر خصوصیات تخم مرغ موجب کاهش درصد جوجه درآوری می‌شوند.

ازجمله مهمترین این بیماری ها میتوان به برونشیت مزمن که سبب تغییر شکل دادن تخم و افزایش منافذ پوسته تخم شده همچنین بیماری نیوکاسل اشاره کرد. تخم های نطفه دار باید تمیز شده، در ظرف و انبارهای تمیز نیز ذخیره شوند. البته شستشوی تخم های نطفه دار ذخیره شده زمینه نفوذ میکروب ها به داخل تخم را فراهم می‌کند.

از این رو شستن تخم ها توصیه نمی‌گردد، و در صورت لزوم باید از آب ولرم حاوی مواد ضدعفونی کننده، آهن و فاقد ید استفاده شود. همچنین می‌توان از دستمال نم دار و اسپری ضدعفونی کننده نیز برای پاک کردن و تمیز کردن تخم ها در طول دوره نگهداری و قبل از قرار دادن در داخل دستگاه استفاده کرد.

برخی دیگر از بیماری های قابل انتقال از تخم

از دیگر بیماری های جوجه کشی که این صنعت را تهدید میکنند، بیماری (Mycoplasma Gallisepticum) MG است. این بیماری نیز از خانواده باکتری های سالمونلایی بوده و می‌تواند از طریق تخمدان پرنده مبتلا، به تخم نطفه دار نیز انتقال یابد. در نتیجه ابتلای جنین به این بیماری، جوجه های به دنیا آمده، آلوده بوده و می‌توانند از طریق هوا و یا از طریق آبخوری و دانخوری این بیماری را به دیگر جوجه ها منتقل کنند.

بیماری مایکوپلاسما سینوویه (Mycoplasma Synoviae) MS نیز یکی دیگر از بیماری های مهمی است که می‌تواند مانند مایکوپلاسما گالی سپتیکوم (MG) از طریق تخمدان به تخم و جنین منتقل شود. این باکتری معمولا در تخم های ۵ تا ۷ روزه و یا شرایط محیطی خاصی رشد می‌کند.

اهمیت ضدعفونی لوازم جوجه آوری

علاوه براین، وسایل و لوازمی که در جوجه آوری استفاده می‌شوند نیز باید با آب گرم و مواد ضدعفونی کننده شسته شوند. برای ضدعفونی کردن معمولا از گاز فرمالین استفاده می‌شود. عمل ضدعفونی در ستر و هچر نیز ممکن است انجام شود، در این صورت میزان گاز و زمان ضدعفونی در هچر باید کمتر از میزان گاز و زمان ضدعفونی در دوره ستر باشد.

مواد زائد حاصله از جوجه کشی منبع مناسبی جهت رشد میکروب ها می باشند. به همین دلیل این مواد باید سوزانده شده و یا در چاه های مختص به این امر دفن گردند. همچنین موادی نظیر تخم مرغ های غیربارور، جنین های مرده و پوسته تخم مرغ به عنوان غذا در جیره طیور به کار می روند. این مواد پخته و خورد شده و به عنوان منبع کلسیم و پروتیئن مصرف می‌شوند.

جوجه ها در روز ۲۱ و یا با کمی تاخیر از تخم خارج می‌شوند. جوجه ها پس از خروج از تخم به مدت ۲۴ ساعت در ماشین باقی می‌مانند تا کاملا خشک شوند. طی زمان مذکور جوجه ها نیازی به آب و مواد غذایی ندارند و تمامی مایحتاج خود را از ذخایر زرده تامین می‌کنند. دقت کنید که حتما پس از گذشت ۲۴ ساعت جوجه های ناسالم که شامل جوجه های ضعیف، فلج و آنهایی که دارای ورم ناف و مقعد چسبیده هستند، باید جدا و دور ریخته شوند. این کار به دلیل جلوگیری از بروز بیماری در بین دیگر جوجه ها انجام می‌گیرد.

تعیین جنسیت

جدا کردن خروس و مرغ در یک روزگی در نژادهای سنگین به دلیل رشد بیشتر خروس از مرغ و احتیاحات غذایی بیشتر خروس در مقایسه با مرغ صورت می‌گیرد. زیرا در این صورت چنانچه هر دو جنس با هم پرورش داده شوند جیره غذایی متناسب با نیاز مرغ برای خروس ها کافی نبوده و همچنین جیره مناسب خروس نیز عناصر غذایی زیادتر از حد توصیه برای مرغ ها را دارا می‌باشد. در نتیجه استفاده از تغذیه نامناسب می‌تواند در کیفیت تخم تاثیر گذاشته و جوجه به دنیا آمده دچار مشکل باشد.

در نژادهای سبک یا تخمگذار رشد خروس ها در حدی نیست که بتوان از آنها جهت تولید گوشت استفاده کرد. همچنین فقط، جوجه مرغ ها جهت تخمگذاری استفاده می‌شوند. در نتیجه جوجه خروس ها از بین رفته و یا در بازار با قیمت پایین تری به فروش می‌رسند. در نژادهای دو محصوله نیز بسته به نظر تولید کنندگان خروس و یا مرغ در اختیار آنها قرار می‌گیرد، پس در اینجا نیز تعیین جنسیت ضروری به نظر می‌رسد.

راه های تعیین جنسیت (سکسینگ)

۱)  آتوسکسینگ:

برای مشخص نمودن جنس جوجه های یکروزه از صفاتی همچون رشد و یا رنگ پرها استفاده می شود.

۲) آزمایش کلوآک (روش ژاپنی):

از آنجایی که استفاده از رنگ پر و بال و یا رشد پرها مشکل می‌باشد، روش ژاپنی کاربردی تر است. در این روش از راه مقعد و وجود برجستگی مقعد در خروس ها که مرغ ها فاقد آن هستند، تعیین جنسیت صورت می‌گیرد. برجستگی مقعدی در تمام جوجه ها فرمهای متفاوتی دارد و به اشکال دکمه ای، عمودی و سه قلو دیده می‌شود. تشخیص جنسیت در این روش ۱۰۰% نبوده و توجه به نکات دیگر نیز به تشخیص بهتر کمک می‌کند. تعداد کسانی که در این امر تخصص دارند محدود می‌باشد و به همین دلیل دستمزد قابل توجهی دریافت می‌کنند.